پلی پروپیلن چیست و کاربردهایش در صنعت چیست؟

پلی پروپیلن چیست؟

پلی پروپیلن یک پلیمر ترموپلاستیک فوق‌العاده همه‌کاره است که در سال 1954 توسط جولیو ناتا در میلان ایتالیا اختراع شد. این محصول برای اولین توسط شرکت شیمیایی ایتالیایی Montecatini تولید و با نام Moplen به بازار عرضه شد. امروزه، پلی پروپیلن در سرتاسر جهان تولید می‌شود و طی 50 سال گذشته در هر زمینه یا صنعتی که می‌توانید تصور کنید ـ از کالاهای خانگی و بسته‌بندی موادغذایی گرفته تا فناوری پزشکی و تجهیزات نظامی ـ به یک ماده اولیه‌ ضروری تبدیل شده است.

خواص فیزیکی پلی پروپیلن چیست که چنین محبوبش کرده است؟

پلی پروپیلن به سبک بودنش شناخته شده است، اما بسته به اینکه در تولیدش از چه فرآیند پلیمریزاسیونی استفاده می شود، می‌تواند بافت‌ها و خواص متفاوتی داشته باشد؛ مثلاً پلی پروپیلن ایزوتاکتیک با تمام اتمهای گروه متیلِ متصل به یک طرف زنجیره اتمی‌اش فرموله می‌شود و درنتیجه یک پلیمر سفت و سخت ایجاد می‌کند. در طرف دیگر، پلی پروپیلن آتاکتیک با بافت لاستیکی را داریم که ویژگی‌های الاستومری آن از اتم‌های گروه متیل واقع در دو طرف زنجیره اتمی‌‌اش ناشی می‌شود.

پلی پروپیلن می‌تواند دمای بالا ـ تا 160 درجه سانتیگراد یا 320 درجه فارنهایت ـ را بدون ذوب شدن تحمل کند و همچنین این ماده آب را جذب نمی‌کند. پلی پروپیلن رنگی را می‌توان خیلی در طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها تولید کرد، اما این هم هست که زمانی که پلی پروپیلن دومحوره باشد، ماده‌‌ای کاملاً شفاف است. پلی پروپیلن دو محوره به صورت مخفف BOPP نیز خوانده می‌شود.

پلی پروپیلن همان قدر که در برابر فرسودگی بسیار مقاوم است، در برابر خم شدن هم به شکا منعطفی مقاوم است. بنابراین از آن برای ساخت درپوش‌های پلاستیکی بطری‌های سس، شامپو، خمیردندان و هر چه در پلاستیکی با انواع و اقسام شکل‌ها که دیده‌اید استفاده می‌شود. پلی پروپیلن در برابر اسیدها، بازها و سایر حلال‌های شیمیایی هم بسیار مقاوم است و از آنجایی که نارسانا نیز است، اغلب به عنوان دی‌الکتریک از آن استفاده می‌کنند.

چه محصولاتی از پلی پروپیلن ساخته می‌شوند؟

با توجه به تطبیق‌پذیری و خواص پلی پروپیلن، مجموعه‌ای شگفت انگیز از انواع محصولات، تقریباً در هر صنعت یا زمینه‌ای، از این ماده اولیه ساخته می‌شود. فقط چند نمونه از اقیانوس محصولات مبتنی بر پلی پروپیلن که امروزه تولید می‌شوند اینهاست:

در صنعت خودرو از پلی پروپیلن به عنوان ماده‌ای برای تولید داشبورد، سپر، فیلتر هوا و محفظه چراغ‌های جلو، روکش صندلی، صندلی کودک و… استفاده می‌شود.

در صنعت ساختمان پلی پروپیلن را می‌توان در اتصالات و لوله‌های تأسیسات آب آشامیدنی، در فناوری تهویه مطبوع و تهویه به عنوان ماده عایق، در لولاهای مبلمان و در چمن مصنوعی و… یافت.

پلی پروپیلن به عنوان الیاف در صنعت نساجی هم استفاده می‌شود. پلی پروپیلن سبک‌ترین الیاف موجود در بازار است، با پوست مهربان است و کشش سطحی بالایی دارد، در نتیجه آب و عرق جذبش نمی‌شود. به همین دلیل است که برای تولید لباس‌های ورزشی و لباس‌های نظامی استفاده می‌شود. بخش عمده‌ای از منسوجات خانگی، فرش، طناب و تورهای ماهیگیری و… هم از الیاف پلی پروپیلن ساخته می‌شود.

 

در صنایع شیمیایی و دارویی از ظروف آزمایشگاهی مانند پیمانه‌های اندازه‌گیری، ارلن، فلاسک، ظروف تبخیری، شیلنگ‌های پلاستیکی، سینک‌های آزمایشگاهی گرفته تا اقلام یکبار مصرف آزمایشگاهی مانند سرنگ و ظروف پلاستیکی از پلی پروپیلن استفاده می‌شود. پلی پروپیلن می‌تواند دمای بالای دستگاه اتوکلاو را تحمل کند، بنابراین اغلب برای ساخت ابزار و لوازم پزشکی از آن استفاده می‌شود چراکه می‌تواند گرمای استریل شدن را تحمل کند. به‌علاوه چون غیر‌قابل جذب است و به‌ندرت توسط بدن انسان پس زده می‌شود، در برخی از بخیه‌های جراحی نیز استفاده می‌شود.

و در آخر

بسیاری از اقلام خانگی از پلی پروپیلن ساخته می‌شوند: سطل‌های ماست و ظرف‌های کره، در بطری‌ها، ظروف پلاستیکی مواد شوینده، محفظه‌های لوازم الکتریکی ازجمله قهوه‌ساز یا کتری، قطعات قالب‌گیری‌شده در لوازم خانگی مانند ماشین لباسشویی یا خشک‌کن و…

خلاصه که از هواپیما تا بسته‌بندی سبزی و شیرینی و نخ بخیه پلی پروپیلن رد پای پلی پروپیلن در زندگی تک‌تک ما قابل مشاهده است.